آشنایی با انواع سازهای موسیقی ایرانی و غربی به افراد کمک می‌کند تا بدانند با توجه به ویژگی‌های شخصیتی و علاقمندی‌های خود، کدام ساز برای آن‌ها مناسب‌تر و به عبارت دیگر استاندارد است. علاقه به موسیقی در ذات هر یک از ما انسان‌ها وجود دارد چرا که انسان‌ها از زمان‌های خیلی دور با اشیایی که در اختیار داشتند موسیقی می‌نواختند. موسیقی، هنری است که هیچ وقت برای یادگیری آن دیر نیست و شما می‌توانید از الان برای تفریح یا به صورت حرفه‌ای آن را بیاموزید و از آن لذت ببرید. ولی امروزه با توجه به تعدد در انواع سازها، انتخاب ساز مناسب برای هر شخص به یک دغدغه تبدیل شده است. سوالی که عموم افراد از خود می‌پرسند، این است که چه سازی یاد بگیرم؟ در حالت کلی پیشنهاد ما این است که با شناخت انواع سازها، شنیدن صدای‌شان و لمس ساز برای پی بردن به علاقه خود، شروع نمایید. و در نهایت نیز می‌توانید از افراد با تجربه در این حوزه کمک بگیرید. ما در این بلاگ از سنتور سلیمان تلاش کردیم تا شما را با انواع سازها آشنا نماییم.
چه سازی یاد بگیرم؟
به طور قطع ما برای بیان و نواختن موسیقی به ابزاری نیاز داریم که به آن‌ها ساز می‌گوییم. در واقع ما به کمک انواع سازها می‌توانیم صداها را با مشخصات معین موسیقیایی تولید کنیم. بنابراین به هر وسیله‌ای که بتواند موسیقی تولید کند ساز گفته می‌شود. همچنین به شناخت ساز و طبقه بندی آن سازشناسی می‌گوییم. قدیمی‌ترین وسیله تولید موسیقی، صدای انسانی است بعد از آن سازهای کوبه‌ای و سازهای بادی در تولید اصوات موسیقی از قدمت بیشتری برخوردارند. سازها را می‌توان به دسته‌های مختلف طبقه بندی کرد. معمول‌ترین طبقه‌بندی سازها عبارت است از: سازهای زهی، سازهای بادی، سازهای کوبه‌ای، سازهای صفحه کلیددار و سازهای الکترونیک. در ادامه به توضیح مختصری درباره هر یک از انواع سازها خواهیم پرداخت تا بتوانید به راحتی به سوال چه سازی یاد بگیرم پاسخ دهید و ساز مناسب و استاندارد خود را انتخاب نمایید. انتخاب ساز مناسب در یادگیری موسیقی بسیار اهمیت دارد، زیرا تا به ساز خود علاقه نداشته باشید نمی‌توانید در یادگیری پیشرفت چشم داشته باشید.
یادگیری انواع سازها
دسته بندی انواع سازها
سازهای زهی یا زه صداها
در این سازها، صدا از لرزش زه یا تار یا سیم ایجاد می‌شود. این سازها به دو دسته تقسیم می‌شوند.
- سازهای زهی زخمه‌ای که در آن‌ها با زخمه زدن با انگشت یا مضراب بر زه یا تار یا سیم، صدا تولید می‌شود.
- سازهای زهی مرکب که دسته‌ای از زه صداهاست با محملی برای زه‌ها و تشدید کننده‌ای که جزء جدایی ناپذیرساز است. معروف‌ترین این سازها عبارتند از: ساز سنتور، ساز تار، سه تار، ویولن و گیتار. براساس شواهد، شخصیت افرادی که به این سازها گرایش دارند معمولاً خجالتی هستند. همچنین اگر فکر می‌کنید فرد صبور و با پشتکاری هستید نیز می‌توانید این سازها را انتخاب کنید زیرا یادگیری این سازها به تمرین مداوم و مستمر نیاز دارد.
سازهای بادی
از دیگر انواع سازها، می‌توان به سازهای بادی اشاره کرد، که با دمیدن هوا در آن، صدا تولید می‌شود. این سازها از نظر ساختمان و چگونگی تولید صدا دو دسته هستند: سازهای بادی چوبی و سازهای بادی برنجی. چوبی و برنجی بودن این سازها ارتباطی با جنس ساز ندارد بلکه این دسته‌بندی مربوط به چگونگی تولید صدا در دهنی ساز می‌باشد. از معروف‌ترین سازهای بادی می‌توان به فلوت، ساز دهنی و شیپور اشاره کرد.
سازهای بادی برای افرادی که شخصیت برونگرایی دارند و دوست دارند که همیشه در مرکز توجه باشند و دیگران را سرگرم کنند، انتخاب مناسبی است. از طرفی چون برای نواختن این سازها قدرت تنفسی بالایی نیاز است به افرادی که مشکلات تنفسی دارند توصیه نمی‌شود.
سازهای کوبه ای
ساز کوبه ای به سازی گفته می‌شود که به وسیله‌ی ضربه، سایش، خراش و تکان دادن تولید صدا کند. استفاده از این ساز در بین مردم ایران خصوصاً جنوب کشور مرسوم است. تنبک، دف، هنگ درام و قاشقک از معروف‌ترین سازهای کوبه ای هستند. از سازهای کوبه ای معمولاً در اجراها برای نگه داشتن ریتم استفاده می‌کنند و به دلیل شیوه‌ی اجرایی که دارد، دارای صدایی بم می‌باشد که در کنار سازهایی که صدای زیرتری دارند ترکیب فوق‌العاده‌ای ایجاد می‌کند. به سازهای کوبه ای که قابل کوک شدن باشند، سازهای کوبه‌ای با کوک معین و به سازهای کوبه‌ای که قابلیت کوک شدن را ندارند، سازهای کوبه‌ای با کوک نامعین گفته می‌شود. اگر در رابطه با سازهای کوبه‌ای به اطلاعات بیشتری نیاز دارید می‌توانید به بلاگ سازهای کوبه ای سری بزنید. به طور کلی این ساز برای افرادی که روحیه شاد، پرانرژی و پرجنب و جوشی دارند انتخاب ساز کوبه‌ای می‌تواند مناسب باشد. همچنین نوازندگان این سازها باید قدرت تمرکز بالایی داشته باشند و بتوانند چند کار را به طور همزمان انجام دهند بنابراین اگر فرد خونسردی هستید این ساز مناسب شماست.
سازهای صفحه کلید دار یا شستی‌دار
در بین انواع سازها، به سازهایی که برای نواختن آن از صفحه کلید استفاده می‌شود، ساز صفحه کلیددار گفته می‌شود. پیانو و ارگ از این دسته هستند. این نوع ساز برای شخصیت‌های آینده‌نگر می‌تواند گزینه بسیار مناسبی باشد.
سازهای صفحه کلید دار
سازهای الکترونیک
ساز الکترونیک از دیگر انواع سازی است که تولید صدای آن از طریق ارتعاش سیم و صدای ضربه نیست، بلکه با استفاده از پالس‌های الکتریکی است. در واقع در این سازها صدا به روش‌های الکترونیک تولید یا تقویت می‌شود. در قرن بیستم با پیشرفت تکنولوژی، سازهای الکترونیکی مختلفی به وجود آمدند مثل ارگ برقی و گیتار الکترونیک. برای نواختن این سازها نیاز به تخصص زیادی می‌باشد زیرا نسبت به سازهای دیگر، پیچیدگی خاصی دارند. اگر شما از آن دسته افرادی هستید که از خلق کردن لذت می‌برید و شخصیت و روحیه مستقلی دارید، می‌توانید این ساز را انتخاب کنید.
جمع بندی
به طور کلی برای انتخاب بهترین ساز موسیقی، علاوه بر در نظر گرفتن علاقه و اشتیاق، باید به عوامل دیگری نیز توجه کنید. مانند، تناسب اندازه ساز با قد، هیکل و فیزیک بدنی، شرایط محیطی، قیمت ساز و ویژگی‌های شخصیتی خود. همانطور که پیش‌تر نیز گفتیم، قبل از انتخاب هر سازی به دلیل تعدد در انواع سازها، آن را در دست بگیرید، بنوازید و صدای آن را بشنوید. مثلاً برای بعضی سازها، سایز دست و انگشتان نیز مهم است. محدودیت‌های مالی خود را نیز در نظر بگیرید، زیرا برخی سازها نسبت به برخی دیگر گران‌تر هستند. اصولاً خانم‌ها در انتخاب این که چه سازی یاد بگیرم کمی وسواس بیشتر دارند اگر خانم هستید می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله بهترین ساز موسیقی برای خانم ها در بلاگ سنتور سلیمان مراجعه نمایید.